von jaap_toorenaar » 12. November 2019 10:36
Ik heb al mijn ontdekkingen en die van veel anderen ingetoetst Zie hieronder,
Jaap
5,1 Ferri en Conrad hebben zelf toegegeven, dat de twee Arvernische stamhoofden karikaturen zijn van Winston Churchill en Charles de Gaulle. Als iemand anders me dat had gezegd, had ik het niet geloofd… De kip die haar kuikens beschermt tegen de engerds met gewei is een leuk detail.
5,3 Opeens, na 60 jaar “Asterix”, mag de naam van Vercingetorix niet meer hardop worden uitgesproken. Dit is een knipoog naar de Harry Potter-reeks. Daar mag de naam van Voldemort niet luid worden genoemd. Het vreemde is natuurlijk, dat Voldemort het ultieme kwaad belichaamt, terwijl Vercingetorix voor de Galliërs de bewonderde verzetsheld was.
5,5 NAVO staat voor Nieuwe Arvernische Verzets-Ondergrondse. Het Frans komt met FARC (Front Arverne de Résistance Secrète) en het Duits met APO (bekend als Aussenparlementarische Opposition ; hier Arverner Proben Opposition (Arverniërs oefenen met weerstand). Links in de tekening is het beroemde gordijn, waarvoor ooit Heroix een nieuw avontuur in de vorm van een persconferentie aankondigde.
6,1 Adrenaline zegt hullo. Dat zal pubertaal zijn neem ik aan. In het origineel staat ‘lut. Ongetwijfeld een populaire afkorting voor salut.
6,5 De torque heeft natuurlijk de vorm van een draadloze koptelefoon en wordt ook steevast zo gedragen door Adrenaline.
6,7 De 4e keer in 60 jaar, dat dit tafereel wordt afgebeeld. Meteen op het tweede plaatje van Asterix de Galliër, aan het begin van Het IJzeren Schild en in De Romeinse Lusthof. De soldaat rechts ziet er net zo dom uit als in De Galliër en is ook dezelfde man. De tekst in het kader (de rest weet je…) verwijst naar dit herhaalde motief.
7,2 Net zoals de arts in De Romeinse Lusthof heeft de arts ook hier een lampje op zijn voorhoofd.
7,3 Als dat je lukt, word je hoofdverkenner bij mijn elite-eenheid! belooft Caesar. In het Duits duikt het woord Oberpfadfinder voor. Ik bezit de Franse eindversie nog niet, maar ik vermoed dat de zin na de definitieve potloodversie nog gewijzigd is; daar zegt Caesar je zult rijk en beroemd zijn – terwijl Comaserix daar geen tekst heeft.
7,8 Je pappiesj komen gauw terug zou verwijzen naar homostellen die kinderen opvoeden. Dus Tes papas in plaats van tes parents.
8,1 Ik vraag me af, of sterk als de oeros en ondergronds als de mol citaten zijn – wellicht uit het verzet in de Tweede Wereldoorlog? In het origineel Forts comme l’auroch en Clairs comme la chourche (source = bron). Alle drie maken ze het V-teken. Of dat voor Victoire of voor Vercingetorix staat is de vraag…
10,5 Het kleine jongetje zonder melktanden heeft geen moeite met het luid uitspreken van de naam Vercingetorix, maar wordt meteen tot stilte gemaand.
11,3-4 puberbegroetingen: vuist tegen vuist.
11,4 Hier vindt de visboer zelf, dat zijn vis stinkt!!
13,2 Een maand voor m’n afzwaaien willen we geen Alesia II meemaken! Een vreemde opmerking voor een Romein, want daar hebben ze een grote overwinning behaald…
13,9 In de ontwerptekening staat Idefix er twee keer: waar hij op de eindversie staat maar ook tussen Asterix en Obelix in. Dat de hangjongeren in de steengroeve gaan rondhangen, vind ik leuk verzonnen – net als de angst van Obelix, dat ze een menhir zouden kunnen beschadigen.
14,4 Obelix is net als in 14,8 relatief klein getekend – amper groter dan de pubers.
15,2 De puber maakt zo een typisch gebaar van een rapper.
15,6 In de potloodschets staan de tekstballonnen boven het 2e, 3e en 4e jochie in plaats van boven de eerste 3 en het Frans wijkt erg af van het Nederlands. Nu kan het lispelen van het melktandloze knaapje tot een grap leiden: Allons chez Assurancetourix! Ouais, c’est plus calme! Fauf f’il fante ! Dat laatste zinnetje is het leukst met al die letters f in plaats van s. Sauf si il chante moet het zijn: Behalve wanneer ie zingt! Het valt op, dat de jeugd blijkbaar meer feeling heeft voor de muziek van de bard. Dat gold ook voor Hippix in de Noormannen en Pépé in Asterix in Hispania.
17,5 Opnieuw kan de Nederlandse vertaler het niet laten om Geert Wilders te citeren. In De Papyrus van Caesar werd zijn omstreden Minder! Minder! Minder! nageäapt; hier is het het spraakmakende debatje in de Tweede Kamer mat Mark Rutte: Doe toch normaal tegen dat kind! Doe zelf normaal, man! Uiteraard gaat het in het origineel anders: Avec toi le ton monte trop vite! (Bij jou wordt de toon snel gezwollen!) Tu veux le voir, mon thon (= tonijn!)? – en hij houdt al dreigend een vis in de lucht!
17,7 Na de klap met de menhir tuimelen er hamers boven het hoofd van Hoefnix en vissen boven het hoofd van Kostunrix.
18,3 Foutje van de vertaalster: hier kan het kind met de wisseltanden de s wel uitspreken…
18,4 Als je erg goed kijkt, ontdek je dat het paard rode ogen heeft net als zijn naamgenoot Nosferatu.
18,8 Hier kan het knaapje de s niet meer uitspreken – fupergaaf;)
18,9 De tekst in het kader in de 4e – 5e eeuw v. Chr. is natuurlijk onzin: dat moet 5e – 4e eeuw v. Chr. zijn. En Herodotus leefde helemaal in de 5e eeuw v.Chr. Verder heeft Herodotus nooit over Thule geschreven; dat was een Griek (inderdaad uit de 4e eeuw v. Chr.) met de naam Pytheas.
19,2 Weet je, Asterix, ik doe toch liever missies in het buitenland… Verwijzing naar het gegeven, dat de avonturen afwisselend in en rond het dorp of ver weg spelen.
19,7 De vlag met doodshoofd hangt slap omlaag vanwege de windstilte.
19,7 Ex malo bonum! Citaat uit Epistula 87 van de filosoof Seneca. Ook Ferri is geen latinist: in zijn tekening staat nog de fout Ex maio bonum…
20,1 nog opzoeken: chanson Aznavour
20,2 Het Frans zegt Ce n’est pas un navire pigrate, ici! Pigrate = 1 picrinezuurzout 2 azijn 3 slechte rode wijn. Gezien de dronken staat van de piraten zal betekenis 3 bedoeld zijn met als grap dat pigrate erg op pirate lijkt.
21,3 Omdat iedereen druk heen en weer loopt, gaat de haan kraaien ook al is het midden in de nacht. Vergelijk De Romeinse Lusthof. Verder zie je rechts, dat Obelix zijn ceintuur nog los heeft zitten (voor het eerst in 60 jaar zien we zelfs het begin van zijn bilnaad!). ook lopen diverse mensen blootvoets.
22,1 Een gemiste kans: heroix roept Jullie die kant! Jullie die kant! en wijst naar links en naar rechts. Natuurlijk hadden de 2 schilddragers 2 verschillende kanten op moeten rennen, zodat hij van het schild zou vallen…
24,4 In de potloodschets wordt naast de hamer een zwaard geslingerd naar het hoofd van Comaserix, in de eindversie is het zwaard een boomtak geworden.
26,3 Ik was uiterst verbaasd, toen ik de naam Pippapos las. Mijn lievelingswoordje in het oud-Grieks is παππεπιπαππος (de opa van opa), omdat dat zo prachtig klinkt. Het kwam in het oud-Grieks maar één keer voor en wel in een comedie uit de 4e eeuw v. Chr. en ik wed, dat de oude Grieken net zo om dit woord in de lach schoten als ik in 2019. Dat vertel ik altijd aan mijn leerlingen: als je eens depressief bent, ga aan pappepipappos denken en je wordt vanzelf blij. ik ging me zelfs afvragen, of ik Margreet van Muylwijk wellicht ooit in de klas heb gehad! Maar Google leert me, dat Pippap Pos een soort digi-groep is in Facebook…
De identiteit van Ludwikamadeus blijft vaag. In comedix.de wordt gesuggereerd dat het irritant trommelende jochie een verwijzing is naar Die Blechtrommel van Günter Grass. Hij is een Gothisch kind en zelfs zijn talrijke trommelslagen zijn in Gothische letters weergegeven.
De uitroep Episch! is in het Frans C’est Byzance!
27,4 De naam Vercingetorix wordt verkeerd verstaan: Vertingeltorix? vraagt de piratenkapitein. In het Frans Verinhydrolix. Leuker het Duits: Verzinstgehtnix – wat betekent dat niets met belastingen wordt bezwaard.
27,6 Dat zou formi hik formidable zijn! zegt de piraat die op Charles Aznavour lijkt. En inderdaad is Formidable een van de bekendste chansons van hem.
28,6 De grap van Die hik Adrenaline vliegt omhoog! hoef ik niet uit te leggen en wordt door het origineel ondersteund. Wel wil ik het Duits aanhalen: das Küken will ins Krähennest! (het kuiken wil in het kraaiennest!).
29,9 Het is nergens goed voor, maar het lucht wel op! zegt Obelix terwijl hij de schuilschildpadformatie indeukt. Het Duits is hier leuker: Hab’ mich nur natürlich verhalten! (Ik heb me gewoon natuurlijk gedragen!). De Nederlandse vertaalster had niet door, dat hier de rode draad van het “ongedwongen” doen, het zich jong gedragen, natuurlijk doen wordt opgepakt. Het origineel hier: Je me détendais un peu.
30,1 Maar hier is het Nederlands leuker! Ik geloof niet, dat er humor in het Frans zit: Encore une fourberie (= schurkenstreek) des pirates! De jeugd ziet muziek in piraten! verwijst naar de jaren zestig van de vorige eeuw, toen de popmuziek met name door piratenzenders als Radio Veronica en Radio Noordzee werd verspreid.
30,5 Zoekopdracht: welk klein detail valt hier te ontdekken? In de Donald Duck zou ik het antwoord in kleine letters op zijn kop onderaan de pagina hebben gezet: op de zakdoek van Bellefleur staat de letter B genaaid!
31,3 Het Frans verwijst ietsje minder expliciet naar John Lennons Imagine als het Nederlands: Comme vous, je crois qu’un jour la paix reviendra (net als jullie geloof ik dat eens de vrede zal terugkeren).
31,4 Als je goed kijkt naar het plaatje zie je, dat één opvarende zeeziek over de reling hangt.
31,7 Zoeken, Idefix! is ook een idée fixe in dit album. En hier natuurlijk grappig bedoeld, want zijn speurneus kan op zee weinig uitrichten. Vandaar zijn vraagteken.
32,3 Omdat jij geen jongere meer bent, Obelix! Dit heeft een dubbele laag: in de eerste plaats binnen het verhaal, omdat Obelix op blz 14 al de minst volwassene wordt genoemd, maar ook buiten het verhaal: 5 dagen na het verschijnen van dit album werd Obelix 60…
32,4 Erewoord: onze ouders komen het niet te weten! zeggen de pubers als ze een slokje toverdrank krijgen. Een vrije vertaling, want het origineel laat hen alleen maar trop chique, Astérix! zeggen.
33,1 Verramsj spreekt zijn handelspartners aan. Dat zijn de roeiers, die de kleine lettertjes in het verdrag niet goed hadden gelezen – zie Gladiator.
33,7 Elle à pris mon poste! roept de negerpiraat.In de Franse potloodversie vergist Ferri zich, omdat hij Baba de r laat uitspreken… Typisch genoeg ook in 41,3 bij Il à pris mon poste…
35,3 In het origineel spreekt Obelix in babytaal tegen de pubers: Vous trop petits! Rester la! Vous garder Idéfix, compris?
35,7 Een interessant verschil tussen de potloodschets en het eindproduct: in de tekening is de rondgeslingerde piraat veel vaker getekend dan in de ingekleurde versie, waar we hem nog maar 4x zien.
35,10 Ik stuurde een foto van de Nederlandse vertaling aan mijn dochter in Amsterdam met de vraag begrijp je de verstopte humor? Ze zag hem niet – en dat, terwijl ze zelf ZZP-er is!
36,2 Opnieuw Wilders – jammer! Ook de kadertekst * een al veel gehoorde verzuchting is niet leuk. Het maakt wel nieuwsgierig naar het Frans: Oh Pythie! Lâchez-moi les brogues! De uitdrukking betekent Lazer op! en in het kader staat, dat brogues een sorte de baskets gauloises – een soort gymschoenen – zijn.
36,5 omne ignotum pro magnifico betekent elk onbekend iets telt als groot. Sherlock Holmes schijnt het regelmatig gezegd te hebben, maar het komt uit Tacitus, Agricola I, 30.
36,6 Cinglons! Dit betekent: Zeilen! Dan zegt Obelix in het volgende plaatje Ils sont cinglés, ces pirates! Cinglé betekent geschift. Natuurlijk een variant op Ils sont fous, ces pirates! De Duitse vertaler pakt dit dus gewoon op, door Die spinnen, die Piraten! te schrijven. Met andere woorden: ik had hier liever Rare jongens, die piraten! gelezen…
38 Het contrast tussen de kadertekst, waarin de briljante vondst van de corvus wordt geprezen en de getekende realiteit in het verhaal vind ik erg grappig.
38,6 Op de vraag van Asterix Wat vind jij van deze zee-Romeinen? antwoordt Obelix: Je moet ze een beetje tegemoet komen. Dan zijn ze best leuk. Het origineel is veel korter: Très abordables, finallement. De woordspeling ligt ongetwijfeld hierin, dat abordable = toegankelijk lijkt op à bord! wat aan boord! betekent.
39,6 Kwam de vertaalster in tijdnood? 39,6 Onze de mannen zitten enz. is slordig. 40,1 Gebrek aan strategie word je nog fataal! is een gruwelijke spelfout en in 41,1 roept Baba daarboven en spreekt de r dus perfect uit…
40,6 Un Goth n’a pas le droit de jouer du tambour! is letterlijk vertaald – maar ik vermoed, dat er in het Frans toch een woordspeling zit die ik nog niet door heb…
43,5 weer een chanson van Aznavour?
44,5 In het origineel roept Adrenaline Ch’est cha! Ch’est cha! – de enige keer, dat ze – uit woede – in het dialect vervalt. Verder klinkt het leuker dan Jullie kunnen me wat!
47,5 In de potloodschets staat hier een volkomen ander plaatje!! Hoefnix houdt zijn jongste zoon bij de kraag. Die gilt Ik wil ook de oceanen veroveren met Adrenaline! en pa zegt Leer jij eerst maar eens mosselen leeg te maken!
48,6 Een paar dingetjes vallen op: ook hier volgt na het slotbanket nog een ander tafereel – vergelijk De Picten. Vergeet niet rechts van de grote boom te kijken, waar de twee jongens elkaar bevuisten. Let links op Idefix, die tegenover een mol staat. Gek, dat alleen Obelix te eten heeft, er brandt geen vuur. De bard is wel vastgebonden maar niet gekneveld en heeft het naar zijn zin – natuurlijk omdat hij bij de jeugd populair is en die spelen nu met hem.
de namen (F – N – D):
5,2 Monolitix id. id.
Ipocalorix Kalorinix Mausklix
hyocalorique = calorie-arm klik van de muis v.d. pc
6,1 Adrénaline id. (zonder accent) id. (zonder accent)
7,1 Adictosérix Comaserix Miesetrix
addicte aux séries = Netflix-verslaafd ! « rotstreken »
11,3 Blinix Gambix Aspix
blini = een klein toastje
11,4 Surimix Scampix Surimix
11,5 Selfix id. id.
12,7 Joystix Suffix Blicktnix
18,7 Nosferatus id. id.
18,9 Balisargos Radarakos Leinenlos
balisage = bebakening « trossen los ! »
26,3 Papounus Pippapus Papas
naakte Papoea’s ??
Ludwicamadeus id. (met k ipv c) id. (met k ipv c)
26,8 Paruvendus Pretextus Rundheraus
“blijkbaar verkocht”
31,2 Letitrix Pacifix Letitbix
le titre X “titel X” “Let it be”
32,6 (geen naam genoemd) Verramsj Epidemais
koopman uit Asterix en de Gladiatoren met de naam Epidemais (“maiskolf”)
39,5 Strictosensus id. id.
46,1 Dislexix Dislektix Legastenix
47,3 Bégonia id. (zonder accent) id. (zonder accent)
48,3 Dopamine Dopamientje Dopamine
Ik heb al mijn ontdekkingen en die van veel anderen ingetoetst Zie hieronder,
Jaap
5,1 Ferri en Conrad hebben zelf toegegeven, dat de twee Arvernische stamhoofden karikaturen zijn van Winston Churchill en Charles de Gaulle. Als iemand anders me dat had gezegd, had ik het niet geloofd… De kip die haar kuikens beschermt tegen de engerds met gewei is een leuk detail.
5,3 Opeens, na 60 jaar “Asterix”, mag de naam van Vercingetorix niet meer hardop worden uitgesproken. Dit is een knipoog naar de Harry Potter-reeks. Daar mag de naam van Voldemort niet luid worden genoemd. Het vreemde is natuurlijk, dat Voldemort het ultieme kwaad belichaamt, terwijl Vercingetorix voor de Galliërs de bewonderde verzetsheld was.
5,5 NAVO staat voor Nieuwe Arvernische Verzets-Ondergrondse. Het Frans komt met FARC (Front Arverne de Résistance Secrète) en het Duits met APO (bekend als Aussenparlementarische Opposition ; hier Arverner Proben Opposition (Arverniërs oefenen met weerstand). Links in de tekening is het beroemde gordijn, waarvoor ooit Heroix een nieuw avontuur in de vorm van een persconferentie aankondigde.
6,1 Adrenaline zegt hullo. Dat zal pubertaal zijn neem ik aan. In het origineel staat ‘lut. Ongetwijfeld een populaire afkorting voor salut.
6,5 De torque heeft natuurlijk de vorm van een draadloze koptelefoon en wordt ook steevast zo gedragen door Adrenaline.
6,7 De 4e keer in 60 jaar, dat dit tafereel wordt afgebeeld. Meteen op het tweede plaatje van Asterix de Galliër, aan het begin van Het IJzeren Schild en in De Romeinse Lusthof. De soldaat rechts ziet er net zo dom uit als in De Galliër en is ook dezelfde man. De tekst in het kader (de rest weet je…) verwijst naar dit herhaalde motief.
7,2 Net zoals de arts in De Romeinse Lusthof heeft de arts ook hier een lampje op zijn voorhoofd.
7,3 Als dat je lukt, word je hoofdverkenner bij mijn elite-eenheid! belooft Caesar. In het Duits duikt het woord Oberpfadfinder voor. Ik bezit de Franse eindversie nog niet, maar ik vermoed dat de zin na de definitieve potloodversie nog gewijzigd is; daar zegt Caesar je zult rijk en beroemd zijn – terwijl Comaserix daar geen tekst heeft.
7,8 Je pappiesj komen gauw terug zou verwijzen naar homostellen die kinderen opvoeden. Dus Tes papas in plaats van tes parents.
8,1 Ik vraag me af, of sterk als de oeros en ondergronds als de mol citaten zijn – wellicht uit het verzet in de Tweede Wereldoorlog? In het origineel Forts comme l’auroch en Clairs comme la chourche (source = bron). Alle drie maken ze het V-teken. Of dat voor Victoire of voor Vercingetorix staat is de vraag…
10,5 Het kleine jongetje zonder melktanden heeft geen moeite met het luid uitspreken van de naam Vercingetorix, maar wordt meteen tot stilte gemaand.
11,3-4 puberbegroetingen: vuist tegen vuist.
11,4 Hier vindt de visboer zelf, dat zijn vis stinkt!!
13,2 Een maand voor m’n afzwaaien willen we geen Alesia II meemaken! Een vreemde opmerking voor een Romein, want daar hebben ze een grote overwinning behaald…
13,9 In de ontwerptekening staat Idefix er twee keer: waar hij op de eindversie staat maar ook tussen Asterix en Obelix in. Dat de hangjongeren in de steengroeve gaan rondhangen, vind ik leuk verzonnen – net als de angst van Obelix, dat ze een menhir zouden kunnen beschadigen.
14,4 Obelix is net als in 14,8 relatief klein getekend – amper groter dan de pubers.
15,2 De puber maakt zo een typisch gebaar van een rapper.
15,6 In de potloodschets staan de tekstballonnen boven het 2e, 3e en 4e jochie in plaats van boven de eerste 3 en het Frans wijkt erg af van het Nederlands. Nu kan het lispelen van het melktandloze knaapje tot een grap leiden: Allons chez Assurancetourix! Ouais, c’est plus calme! Fauf f’il fante ! Dat laatste zinnetje is het leukst met al die letters f in plaats van s. Sauf si il chante moet het zijn: Behalve wanneer ie zingt! Het valt op, dat de jeugd blijkbaar meer feeling heeft voor de muziek van de bard. Dat gold ook voor Hippix in de Noormannen en Pépé in Asterix in Hispania.
17,5 Opnieuw kan de Nederlandse vertaler het niet laten om Geert Wilders te citeren. In De Papyrus van Caesar werd zijn omstreden Minder! Minder! Minder! nageäapt; hier is het het spraakmakende debatje in de Tweede Kamer mat Mark Rutte: Doe toch normaal tegen dat kind! Doe zelf normaal, man! Uiteraard gaat het in het origineel anders: Avec toi le ton monte trop vite! (Bij jou wordt de toon snel gezwollen!) Tu veux le voir, mon thon (= tonijn!)? – en hij houdt al dreigend een vis in de lucht!
17,7 Na de klap met de menhir tuimelen er hamers boven het hoofd van Hoefnix en vissen boven het hoofd van Kostunrix.
18,3 Foutje van de vertaalster: hier kan het kind met de wisseltanden de s wel uitspreken…
18,4 Als je erg goed kijkt, ontdek je dat het paard rode ogen heeft net als zijn naamgenoot Nosferatu.
18,8 Hier kan het knaapje de s niet meer uitspreken – fupergaaf;)
18,9 De tekst in het kader in de 4e – 5e eeuw v. Chr. is natuurlijk onzin: dat moet 5e – 4e eeuw v. Chr. zijn. En Herodotus leefde helemaal in de 5e eeuw v.Chr. Verder heeft Herodotus nooit over Thule geschreven; dat was een Griek (inderdaad uit de 4e eeuw v. Chr.) met de naam Pytheas.
19,2 Weet je, Asterix, ik doe toch liever missies in het buitenland… Verwijzing naar het gegeven, dat de avonturen afwisselend in en rond het dorp of ver weg spelen.
19,7 De vlag met doodshoofd hangt slap omlaag vanwege de windstilte.
19,7 Ex malo bonum! Citaat uit Epistula 87 van de filosoof Seneca. Ook Ferri is geen latinist: in zijn tekening staat nog de fout Ex maio bonum…
20,1 nog opzoeken: chanson Aznavour
20,2 Het Frans zegt Ce n’est pas un navire pigrate, ici! Pigrate = 1 picrinezuurzout 2 azijn 3 slechte rode wijn. Gezien de dronken staat van de piraten zal betekenis 3 bedoeld zijn met als grap dat pigrate erg op pirate lijkt.
21,3 Omdat iedereen druk heen en weer loopt, gaat de haan kraaien ook al is het midden in de nacht. Vergelijk De Romeinse Lusthof. Verder zie je rechts, dat Obelix zijn ceintuur nog los heeft zitten (voor het eerst in 60 jaar zien we zelfs het begin van zijn bilnaad!). ook lopen diverse mensen blootvoets.
22,1 Een gemiste kans: heroix roept Jullie die kant! Jullie die kant! en wijst naar links en naar rechts. Natuurlijk hadden de 2 schilddragers 2 verschillende kanten op moeten rennen, zodat hij van het schild zou vallen…
24,4 In de potloodschets wordt naast de hamer een zwaard geslingerd naar het hoofd van Comaserix, in de eindversie is het zwaard een boomtak geworden.
26,3 Ik was uiterst verbaasd, toen ik de naam Pippapos las. Mijn lievelingswoordje in het oud-Grieks is παππεπιπαππος (de opa van opa), omdat dat zo prachtig klinkt. Het kwam in het oud-Grieks maar één keer voor en wel in een comedie uit de 4e eeuw v. Chr. en ik wed, dat de oude Grieken net zo om dit woord in de lach schoten als ik in 2019. Dat vertel ik altijd aan mijn leerlingen: als je eens depressief bent, ga aan pappepipappos denken en je wordt vanzelf blij. ik ging me zelfs afvragen, of ik Margreet van Muylwijk wellicht ooit in de klas heb gehad! Maar Google leert me, dat Pippap Pos een soort digi-groep is in Facebook…
De identiteit van Ludwikamadeus blijft vaag. In comedix.de wordt gesuggereerd dat het irritant trommelende jochie een verwijzing is naar Die Blechtrommel van Günter Grass. Hij is een Gothisch kind en zelfs zijn talrijke trommelslagen zijn in Gothische letters weergegeven.
De uitroep Episch! is in het Frans C’est Byzance!
27,4 De naam Vercingetorix wordt verkeerd verstaan: Vertingeltorix? vraagt de piratenkapitein. In het Frans Verinhydrolix. Leuker het Duits: Verzinstgehtnix – wat betekent dat niets met belastingen wordt bezwaard.
27,6 Dat zou formi hik formidable zijn! zegt de piraat die op Charles Aznavour lijkt. En inderdaad is Formidable een van de bekendste chansons van hem.
28,6 De grap van Die hik Adrenaline vliegt omhoog! hoef ik niet uit te leggen en wordt door het origineel ondersteund. Wel wil ik het Duits aanhalen: das Küken will ins Krähennest! (het kuiken wil in het kraaiennest!).
29,9 Het is nergens goed voor, maar het lucht wel op! zegt Obelix terwijl hij de schuilschildpadformatie indeukt. Het Duits is hier leuker: Hab’ mich nur natürlich verhalten! (Ik heb me gewoon natuurlijk gedragen!). De Nederlandse vertaalster had niet door, dat hier de rode draad van het “ongedwongen” doen, het zich jong gedragen, natuurlijk doen wordt opgepakt. Het origineel hier: Je me détendais un peu.
30,1 Maar hier is het Nederlands leuker! Ik geloof niet, dat er humor in het Frans zit: Encore une fourberie (= schurkenstreek) des pirates! De jeugd ziet muziek in piraten! verwijst naar de jaren zestig van de vorige eeuw, toen de popmuziek met name door piratenzenders als Radio Veronica en Radio Noordzee werd verspreid.
30,5 Zoekopdracht: welk klein detail valt hier te ontdekken? In de Donald Duck zou ik het antwoord in kleine letters op zijn kop onderaan de pagina hebben gezet: op de zakdoek van Bellefleur staat de letter B genaaid!
31,3 Het Frans verwijst ietsje minder expliciet naar John Lennons Imagine als het Nederlands: Comme vous, je crois qu’un jour la paix reviendra (net als jullie geloof ik dat eens de vrede zal terugkeren).
31,4 Als je goed kijkt naar het plaatje zie je, dat één opvarende zeeziek over de reling hangt.
31,7 Zoeken, Idefix! is ook een idée fixe in dit album. En hier natuurlijk grappig bedoeld, want zijn speurneus kan op zee weinig uitrichten. Vandaar zijn vraagteken.
32,3 Omdat jij geen jongere meer bent, Obelix! Dit heeft een dubbele laag: in de eerste plaats binnen het verhaal, omdat Obelix op blz 14 al de minst volwassene wordt genoemd, maar ook buiten het verhaal: 5 dagen na het verschijnen van dit album werd Obelix 60…
32,4 Erewoord: onze ouders komen het niet te weten! zeggen de pubers als ze een slokje toverdrank krijgen. Een vrije vertaling, want het origineel laat hen alleen maar trop chique, Astérix! zeggen.
33,1 Verramsj spreekt zijn handelspartners aan. Dat zijn de roeiers, die de kleine lettertjes in het verdrag niet goed hadden gelezen – zie Gladiator.
33,7 Elle à pris mon poste! roept de negerpiraat.In de Franse potloodversie vergist Ferri zich, omdat hij Baba de r laat uitspreken… Typisch genoeg ook in 41,3 bij Il à pris mon poste…
35,3 In het origineel spreekt Obelix in babytaal tegen de pubers: Vous trop petits! Rester la! Vous garder Idéfix, compris?
35,7 Een interessant verschil tussen de potloodschets en het eindproduct: in de tekening is de rondgeslingerde piraat veel vaker getekend dan in de ingekleurde versie, waar we hem nog maar 4x zien.
35,10 Ik stuurde een foto van de Nederlandse vertaling aan mijn dochter in Amsterdam met de vraag begrijp je de verstopte humor? Ze zag hem niet – en dat, terwijl ze zelf ZZP-er is!
36,2 Opnieuw Wilders – jammer! Ook de kadertekst * een al veel gehoorde verzuchting is niet leuk. Het maakt wel nieuwsgierig naar het Frans: Oh Pythie! Lâchez-moi les brogues! De uitdrukking betekent Lazer op! en in het kader staat, dat brogues een sorte de baskets gauloises – een soort gymschoenen – zijn.
36,5 omne ignotum pro magnifico betekent elk onbekend iets telt als groot. Sherlock Holmes schijnt het regelmatig gezegd te hebben, maar het komt uit Tacitus, Agricola I, 30.
36,6 Cinglons! Dit betekent: Zeilen! Dan zegt Obelix in het volgende plaatje Ils sont cinglés, ces pirates! Cinglé betekent geschift. Natuurlijk een variant op Ils sont fous, ces pirates! De Duitse vertaler pakt dit dus gewoon op, door Die spinnen, die Piraten! te schrijven. Met andere woorden: ik had hier liever Rare jongens, die piraten! gelezen…
38 Het contrast tussen de kadertekst, waarin de briljante vondst van de corvus wordt geprezen en de getekende realiteit in het verhaal vind ik erg grappig.
38,6 Op de vraag van Asterix Wat vind jij van deze zee-Romeinen? antwoordt Obelix: Je moet ze een beetje tegemoet komen. Dan zijn ze best leuk. Het origineel is veel korter: Très abordables, finallement. De woordspeling ligt ongetwijfeld hierin, dat abordable = toegankelijk lijkt op à bord! wat aan boord! betekent.
39,6 Kwam de vertaalster in tijdnood? 39,6 Onze de mannen zitten enz. is slordig. 40,1 Gebrek aan strategie word je nog fataal! is een gruwelijke spelfout en in 41,1 roept Baba daarboven en spreekt de r dus perfect uit…
40,6 Un Goth n’a pas le droit de jouer du tambour! is letterlijk vertaald – maar ik vermoed, dat er in het Frans toch een woordspeling zit die ik nog niet door heb…
43,5 weer een chanson van Aznavour?
44,5 In het origineel roept Adrenaline Ch’est cha! Ch’est cha! – de enige keer, dat ze – uit woede – in het dialect vervalt. Verder klinkt het leuker dan Jullie kunnen me wat!
47,5 In de potloodschets staat hier een volkomen ander plaatje!! Hoefnix houdt zijn jongste zoon bij de kraag. Die gilt Ik wil ook de oceanen veroveren met Adrenaline! en pa zegt Leer jij eerst maar eens mosselen leeg te maken!
48,6 Een paar dingetjes vallen op: ook hier volgt na het slotbanket nog een ander tafereel – vergelijk De Picten. Vergeet niet rechts van de grote boom te kijken, waar de twee jongens elkaar bevuisten. Let links op Idefix, die tegenover een mol staat. Gek, dat alleen Obelix te eten heeft, er brandt geen vuur. De bard is wel vastgebonden maar niet gekneveld en heeft het naar zijn zin – natuurlijk omdat hij bij de jeugd populair is en die spelen nu met hem.
de namen (F – N – D):
5,2 Monolitix id. id.
Ipocalorix Kalorinix Mausklix
hyocalorique = calorie-arm klik van de muis v.d. pc
6,1 Adrénaline id. (zonder accent) id. (zonder accent)
7,1 Adictosérix Comaserix Miesetrix
addicte aux séries = Netflix-verslaafd ! « rotstreken »
11,3 Blinix Gambix Aspix
blini = een klein toastje
11,4 Surimix Scampix Surimix
11,5 Selfix id. id.
12,7 Joystix Suffix Blicktnix
18,7 Nosferatus id. id.
18,9 Balisargos Radarakos Leinenlos
balisage = bebakening « trossen los ! »
26,3 Papounus Pippapus Papas
naakte Papoea’s ??
Ludwicamadeus id. (met k ipv c) id. (met k ipv c)
26,8 Paruvendus Pretextus Rundheraus
“blijkbaar verkocht”
31,2 Letitrix Pacifix Letitbix
le titre X “titel X” “Let it be”
32,6 (geen naam genoemd) Verramsj Epidemais
koopman uit Asterix en de Gladiatoren met de naam Epidemais (“maiskolf”)
39,5 Strictosensus id. id.
46,1 Dislexix Dislektix Legastenix
47,3 Bégonia id. (zonder accent) id. (zonder accent)
48,3 Dopamine Dopamientje Dopamine